Wie nu een auto koopt, nieuw of tweedehands, wil ook graag weten wat-ie over drie jaar nog opbrengt. Bestaat er een tactiek voor een zo laag mogelijke afschrijving?
In de ideale wereld bestaan er lijstjes voor elk merk, type en uitvoering, waarbij je kunt zien wat die auto bij normaal gebruik over drie of vier jaar waard is. Of welk percentage van de nieuwprijs je nog krijgt. Maar die ideale wereld bestaat niet, weet ook Tom Corduwener, directeur van XRAY. Zijn bedrijf biedt een taxatiesysteem om de marktwaarde van gebruikte autos vast te stellen: de handelsinkoopwaarde. XRAY werkt voor dealers, grote leasemaatschappijen en de overheid.
Hoewel XRAY nog niet veel voor particulieren werkt, is Corduwener wel een vat vol kennis voor wie een goede aankoop wil doen. En die kennis gaat heel wat verder dan het algemene advies ‘reken op 12 tot 14 procent waardeverlies per jaar’ dat nogal eens in de automarkt gebruikt wordt. “De Handelswaarde is altijd een momentopname”, zegt Corduwener. “Maar wij zien duidelijke trends in vraag en aanbod. En nee, wij hebben geen lijstje waarop je in een oogopslag kunt zien: deze auto biedt over drie jaar procentueel de hoogste dagwaarde. Maar in zijn algemeenheid geldt: bij auto’s die nu erg populair en dus duur zijn als occasion, zie je over vijf jaar een dip in de handelswaarde.”
Daarbij verwijst Corduwener naar de plug-inhybrides: die waren de afgelopen jaren erg gewild. Maar nu het fiscale voordeel voor dat type auto in Nederland is weggevallen, komen ze massaal op de occasionmarkt. Met snel dalende prijzen als gevolg. “Ook de populaire 14 procent-diesels die in 2015 en 2016 massaal zijn ingezet komen nu in groten getale terug. Het aanbod overtreft sterk de vraag. Zo’n disbalans in vraag en aanbod zorgt nu voor dramatische restwaardes.”
De wetmatigheid van de vijfjaars-cyclus geldt niet voor elke auto, ziet Corduwener. “De Volkswagen Golf en Polo behouden altijd hun waarde. Dat geldt inmiddels voor een zeer lange periode, daar kun je je gewoon nooit een buil aan vallen. Ook nu nog zijn de Golf en Polo de nummers 1 en 2 van meest geïmporteerde auto’s uit Duitsland.
Tegelijkertijd zie je dat kleinere SUV’s als de Renault Captur, Volkswagen Tiguan, Nissan Qashqai, Kia Sportage en Mazda CX5 populair zijn. Die hebben als tweedehands auto dus nu een relatief hoge aanschafprijs, maar het zou zomaar kunnen dat dat over vijf jaar anders is.”
De ANWB publiceerde jarenlang een lijst met meest waardevaste occasions. In september 2016 verscheen voor de laatste keer een top 10. Bovenaan prijkte de Mazda CX-5 met na vier jaar nog 66 procent van de nieuwprijs. Dat is minder dan 10 procent waardeverlies per jaar. Daarna volgden de Volkswagen Up en de Subaru BRZ.
De ANWB is bewust gestopt met zijn hitparade. Behalve dat het onderzoek en samenstellen van de lijst gruwelijk veel werk was , bleek de voorspellende waarde toch te gering, zegt Menno Neeteson, expert van de ANWB. “Lijstjes zijn leuk, maar onze leden moeten er wel wat aan hebben als ze een auto willen aanschaffen.” Die meerwaarde was er niet in voldoende maten. “We zien in de praktijk dat de populariteit van sommige autos zomaar kan omslaan.”
Wel zijn er trends, ziet ook de ANWB. Zo is het credo ‘hoge instap = lage afschrijving’, dat lange tijd gold, inmiddels achterhaald: de MPV-modellen die vijf jaar geleden ontzettend populair waren, zijn aan alle kanten ingehaald door de SUV-achtige modellen. Neeteson: ,,We zien ook dat auto’s die erg populair waren, zowel nieuw als occasion, zoals de Renault Captur als de Peugeot 2008, opeens een knauw kunnen krijgen. Er kwamen modernere concurrenten op de markt, zoals de VW T-Roc en de T-Cross, en dan staan er opeens enorme aantallen te koop. En dus keldert de prijs.’’
Volgens de ANWB kan het met de vijfjaarscyclus die Corduwener noemt weleens snel afgelopen zijn. Neeteson: ,,De afgelopen jaren zijn er, door fiscale stimuleringsmaatregelen, héél veel dezelfde auto’s verkocht.’’ Die komen op een gegeven moment op de occasionmarkt, met dalende prijzen tot gevolg. ,,Maar met het schrappen van bijna alle verlaagde bijtelling-tarieven zien we minder eentonigheid in de nieuwverkopen. En dan is een wetmatigheid van een vijfjaarscyclus niet vol te houden, denken wij.’’
En over bijtelling gesproken: nu vallen alleen volledig elektrische en waterstofauto’s nog onder het gunstige fiscale tarief. Wat is er dan over de waardevastheid van elektrische auto’s te zeggen? Neeteson: ,,Momenteel doet de eerste generatie volledig elektrische auto’s het beter dan verwacht op de occasionmarkt. Mogelijk speelt de vraag uit het buitenland – gekoppeld aan stimuleringsmaatregelen daar – een rol. We zien dat veel consumenten interesse hebben in elektrisch rijden, en ook de handel heeft er meer vertrouwen in gekregen.’’
Snel een Tesla of andere elektrische auto met een flinke actieradius kopen dan maar, al was het maar als appeltje voor de dorst? Corduwener van XRAY maakt een voorbehoud: ,,De omslag naar elektrische auto’s lijkt me onontkoombaar. Maar voor een gewone consument zijn de meeste elektrische auto’s praktisch onbetaalbaar, ze zijn door de fiscale voordelen vooral populair in de leasemarkt. Maar ook dat is weer een momentopname.’’
Tekst: Leo van Marrewijk
Dit artikel verscheen in het AD op 1 maart 2019